به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی اتاق اصناف تهران؛ ناشران و کتابفروشان از آن دسته اصنافی هستند که بسیار مهجور واقع شده‌اند. از یک طرف تقریبا همه حمایت‌های دولتی از آن ها اعم از معافیت مالیاتی و تهیه کاغذ با ارز دولتی به ویژه در دولت جدید از آن‌ها دریغ شده و از سوی دیگر این کالای فرهنگی اثرگذار که درگیر تورمی فزاینده است به دلیل حاکم بودن شرایط دشوار اقتصادی و تورم، از لیست خرید شهروندان خارج و فاقد اولویت شده. هرچند رئیس اتحادیه صنف ناشران و کتابفروشان تهران معتقد است که مردم هنوز کتاب می‌خوانند؛ اما شکلش از چاپی به صورت دیجیتال و صوتی درآمده است.
از طرفی مشکل عمده اتحادیه صنف ناشران و کتابفروشان که حالا دیگر یک مشکل ملی محسوب می‌شود، تورم است. زمانی‌که کتاب منتشر می‌شود، قیمت روی آن درج می‌شود، در نتیجه کتابفروشان آن را به همان قیمت دو سه سال پیش می‌فروشند؛ اما کاغذ یا هزینه‌های تولید را به قیمت امروز می‌پردازند؛ البته اخیرا ناشران به اجبار قیمت‌ها را تا حدودی به نرخ روز درمی‌آورند تا شاید بتوانند از این طریق کمی با تورم مقابله کنند.
رئیس اتحادیه صنف ناشران و کتابفروشان تهران در توضیح می‌گوید: ما الان کتابی را تولید می‌کنیم، پشت جلد آن قیمت می‌زنیم ۱۰۰ هزار تومان و بعد از شش ماه که طبق روال، تورم افزوده شده و در کنار وعده افزایش حقوق و دستمزدها، قیمت‌ها هم بالا می‌رود، صحاف هم دستمزدش را بالا می‌برد، اما ما کتاب را به همین قیمت ۱۰۰ هزار تومان می‌فروشیم.
ابراهیم کریمی با ذکر مثالی، موضوع را بازتر می‌کند: شما امروز کفش را ۱۰۰ هزار تومان خریداری می‌کنید. شش ماه دیگر اگر قیمت تمام شده کفش بیست درصد بالاتر برود فروشنده هم قیمت را بالا می‌برد و آن را به شما ۱۲۰ هزار تومان می‌فروشد در صورتی‌که ما شش ماه دیگر هم همین کتاب را به قیمت ۱۰۰ تومان می‌فروشیم با این وجود که قیمت تمام‌شده تولید ما ۱۰۰ تومان نیست مثلا اگر ۲۰ درصد تورم داشته باشیم ۱۲۰ تومان است و بعضا می بینید که مدت فروش کتاب های ما به دو، سه، چهار، پنج سال هم می‌رسد و همین باعث شده ناشران تیراژ خود را کم کنند.
تیراژ پایین آمده هزینه‌ها چندبرابر شدند
رئیس اتحادیه صنف ناشران و کتابفروشان تهران درباره کم شدن تیراژ می‌گوید که پیشترها کتاب را در دو سه هزار نسخه چاپ می‌کردند و الان تعداد آن را به ۳۰۰ و ۵۰۰ عدد رسانده‌اند و همین کم‌شدن تیراژ باعث بالا رفتن قیمت تمام‌شده هم می‌شود. زمانی‌که می‌خواهیم از کالایی سه هزار تولیدی داشته باشیم، هزینه چاپ، حروفچینی و صحافی تقسیم بر سه هزار می‌شود؛ اما وقتی این را سیصد عدد چاپ می‌کنیم، هزینه حروفچینی فرقی نمی‌کند، تقسیم بر ۳۰۰ شده و در نتیجه قیمت تمام‌شده کالا یعنی قیمت کتاب بالا می‌رود.
نادیده‌گرفتن قانون معافیت مالیاتی ناشران و کتابفروشان
در کنار ابعادِ اقتصادی قضیه، نکته دیگر، این است که طبق قانون بند لام ماده ۱۳۹ قانون مالیات‌های مستقیم، دوره‌ای که علی اکبر ناطق نوری رئیس مجلس بود، قانونی تصویب شد که بر اساس آن، ناشران و کتابفروشان از پرداخت مالیات معافند؛ اما سازمان امور مالیاتی کشور در حال حاضر، این قانون را نادیده می‌گیرد و به انحاء مختلف به بهانه اینکه دفاتر را نمی‌پذیرد یا اینکه دفاتر قانونی نیستند و امثالهم، این قانون را لغو کرده و الان ناشران و کتابفروشان مالیات می‌پردازند در حالی‌که حتما باوری بوده که این صنف، فرهنگی است و از نظر مالی درآمد بالایی ندارد که این معافیت را به شکل قانونی مصوب کرده‌اند.
تعطیلی کارگروه توزیع کاغذ با ارز دولتی/ همه چیز در اختیار موسسه خانه کتاب وزارت ارشاد
موضوع بعدی نحوه توزیع کاغذ است. به گفته رئیس اتحادیه صنف ناشران و کتابفروشان تهران در دولت قبل، کارگروهی را وزارت ارشاد معین کرده بود که کاغذ را با ارز دولتی ۴۲۰۰ تومان بین ناشران توزیع می‌کرد. به این طریق که ناشران در سامانه‌ای کتاب‌های مورد نظری را که می‌خواستند تولید کنند، اعلام می‌کردند و آن کارگروه بررسی می‌کرد و به نسبت بین همه ناشران کاغذ را توزیع می‌کرد و با قیمت پایین‌تر و مناسب‌تری بین ناشران توزیع می‌شد و راحت‌تر می‌توانستند تولید کنند؛ اما الان در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی این کارگروه را تعطیل کرده‌اند و توزیع کاغذ در اختیار موسسه خانه کتاب وزارت ارشاد قرار گرفته و عموم ناشران از آن مزیت، محروم شدند و کاغذ را چیزی حدود ۷ الی ۸ برابر قیمت قبلی تهیه می‌کنند.
ممیزی وزارت ارشاد را نباید نادیده گرفت
کریمی توضیح می‌دهد که در حال حاضر کاغذ با شش هفت برابر قیمت از بازار تهیه می‌شود و در نتیجه قیمت تمام شده بالا رفته و قیمت کتاب گران تر شده و همین عاملی می‌شود که مردم کمتر بتوانند کتاب بخرند.
یک بخش از این رکود هم به گفته رئیس اتحادیه صنف ناشران و کتابفروشان تهران «ممیزی وزارت ارشاد است؛ عده‌ای از ناشران کتاب‌های عمومی از وضعیت ممیزی در وزارت ارشاد گله‌مندند و این ها دست به دست هم داده تا مسائل و مشکلات صنف ما را رقم بزنند.»
مردم هنوز کتاب می‌خوانند
از رئیس اتحادیه صنف ناشران و کتابفروشان تهران می‌پرسیم که کتاب نخواندن مردم در این رکود و بالا رفتن قیمت‌ها چقدر تاثیر داشته؟ کریمی معتقد است مردم هنوز کتاب‌های خوب را خوب می‌خوانند. او دلیل این ادعای خود را اینطور توضیح می‌دهد: من به تولید کتاب که توجه می‌کنم می‌بینم کتاب، چاپ هفتم، پنجم و پانزدهم شده و این هم یعنی مردم این کتاب را خریده و ناشر دوباره تجدید چاپ کرده است.
رئیس اتحادیه صنف ناشران و کتابفروشان تهران البته تائید می‌کند که دراین دوره، تکنولوژی جدید و دنیای دیجیتال فرصت‌های دیگری را برای مطالعه فراهم کرده‌اند؛ کتاب‌های صوتی یا پی دی اف در گوشی و سیستم‌های کامپیوتری مردم دست به دست می‌شوند. مردم کتاب‌ها را می‌خوانند منتها مقداری از خرید کتاب‌های کاغذی کم و از آن طرف به انواع دیگری از کتاب نظیر کتاب‌های صوتی و دیجیتال اضافه شده و اینکه بگوییم مردم کتاب نمی خوانند به اعتقاد من خیر اینگونه نیست؛ مردم کتاب می خوانند اما نوعش از کاغذی به دیجیتال تغییر کرده و بعد می‌بینیم که کتاب‌های خوب هم استقبال خوب می‌شوند.
او معتقد است اینکه از فرصت‌هایی استفاده کنیم تا مردم را مقصر رکود بازار کتاب بدانیم قشنگ نیست؛ نباید گناه را گردن عده‌ای از مردم بیاندازیم و بگوییم شما کتاب نمی‌خوانید، مقصر رکود بازار کتاب و بالا رفتن قیمت‌ها هستید.
اینها موارد مهم و اساسی کار ما هستند و معتقدیم که دولت تا می‌تواند تصدی‌گری خود در بخش فرهنگ را از تولید و عرضه کتاب کم کند و بیشتر برای کتابخوان‌کردن مردم و استقبال مردم از کتاب فعالیت کند.
در دوره‌هایی اوضاع بازار نشر از شرایط فعلی بسیار بهتر بود. مهم ترین دلیلش هم اینکه اولا ممیزی خیلی کم بود و بعد حمایت وزارت ارشاد از ناشران زیاد بود و در آن دوره‌ها وزارت ارشاد از کتاب‌های تولیدشده هفتصد نسخه برای عرضه در کتابخانه‌های عمومی کشور می‌خرید که هم کتابخانه‌ها غنی می‌شدند و همین خرید ۷۰۰ نسخه از ناشر کمک شایانی بود به اقتصاد نشر.
