تنظیم بازار داخلی صیفی‌جات در فصل سرد سال یکی از مشکلات سال‌های اخیر وزارت جهاد کشاورزی به ویژه برای محصولاتی مانند سیب‌زمینی و پیاز است. در فصل سرما، تقاضا برای خرید صیفی‌جات از عراق و کشورهای حوزه خلیج فارس افزایش می‌یابد و این موضوع باعث افزایش صادرات این محصولات و کاهش عرضه آنها در بازار داخلی می‌شود. در سال ۱۴۰۱، وزارت جهاد کشاورزی برای متعادل کردن بازار داخلی، با ارسال نامه‌ای صادرات محصولات سیب‌زمینی، گوجه‌فرنگی، پیاز و بادمجان را ممنوع اعلام کرد؛ اما با شکایت تجار به دیوان عدالت اداری، این اقدام وزارت جهاد کشاورزی باطل شد.
بر اساس مشاهدات میدانی، قیمت سیب‌زمینی در تهران تا هر کیلوگرم ۶۰ هزار تومان افزایش یافته است. هر کیلوگرم از این محصول در محدوده‌های آزادی، طرشت و فلسطین جنوبی به قیمت‌های ۳۷ تا ۶۰ هزار تومان به فروش می‌رسد.
قیمت سیب‌زمینی در فروشگاه‌های عرضه‌کننده این محصولات در فضای مجازی نیز متفاوت است؛ به طوری که از ۲۹ هزار تومان تا ۶۰ هزار تومان این محصول قیمت‌گذاری شده است. این محصول در فروشگاه دیگری در فضای مجازی که قیمت‌های منصفانه‌تری دارد، برای هر کیلوگرم سیب‌زمینی درشت ۳۵ هزار تومان و سیب‌زمینی ریز ۲۹ هزار تومان در نظرگرفته شده است.
این قیمت گذاری در فروشگاه‌های مجازی و خرده فروشی‌ها در حالیست که قیمت عمده‌فروشی هر کیلوگرم سیب‌زمینی در میدان مرکزی میوه و تره‌بار تهران بین ۲۲ تا ۳۸ هزار تومان است. همچنین قیمت هر کیلوگرم سیب‌زمینی در میادین میوه و تره‌بار ۲۷ هزار تومان است.
اما آنچه که اهمیت دارد، نبود سیب زمینی در میادین میوه‌تره‌بار است که در برخی میادین جایگاه‌های سیب زمینی خالی است و محصولی برای ارائه ندارند. برخی فروشندگان نیز می‌گویند که برای جبران این کمبود برای تامین سیب زمینی مورد نیاز به خرده فروشی‌ها مراجعه می‌کنند تا بتوانند بازار خود را تامین کنند.
آغاز فرایند کاهش تولید و کمبود سیب زمینی از سال گذشته
رئیس اتحادیه صنف بارفروشان تهران درباره افزایش قیمت سیب زمینی که این روزها بسیار جریان‌ساز شده و اخبار متفاوتی درباره دلیل و رفع این مشکل منتشر می‌شود اظهار کرد: فرایند مشکل گرانی سیب زمینی که این روزها دربازار نمود ظاهری یافته، از سال گذشته آغاز شده است. طی سال گذشته میزان تولید سیب زمینی ۵ میلیون و ۲۰۰ هزار تن بود که کشاورزهای ما به دلیل کاهشی بودن قیمت سیب زمینی متضرر شدند. در چنین شرایطی وزارت جهاد کشاورزی باید از این کشاورزان خرید تضمینی به عمل می‌آورد و مشوق‌هایی را برای آنها در نظر می‌گرفت که کشاورزان برای سال آینده نیز دلگرمی برای کاشت و برداشت این محصول داشته باشند اما متاسفانه این کار را انجام نداد.
وی افزود: به دلیل اینکه کشاورزان متضرر شدند، در سال جاری دیگر به سراغ کاشت سیب زمینی نرفتند و این مسئله در جنوب جیرفت و جنوب کرمان شدت بیشتری داشت و کشاورزان به جای کشت سیب زمینی سراغ پیاز رفتند و در حالی که تولید سال گذشته ۵ میلیون و ۲۰۰ هزارتن بود، تولید سال جاری به ۴ میلیون و ۵۰۰ هزار تن کاهش یافت و این به معنای کسری ۷۰۰ هزارتنی تولید است.
تولید و صادرات سیب زمینی در سال جاری چقدر بود؟
یاوری ضمن اشاره به اینکه سرانه استاندارد جهانی مصرف سیب زمینی در دنیا با توجه به نیاز صنایع تبدیلی و … سالانه برای هر فرد ۲۴ کیلو است اظهار کرد: سرانه مصرف سیب زمینی در ایران به دلیل حضور اتباع برای هر فرد حدود ۴۰ کیلوگرم است. اگر جمعیت ایرانیان و اتباع را با هم ۹۰ میلیون نفر محاسبه کنیم، سرانه مصرف هر فرد در سال ۴۰ کیلوگرم است، یعنی میزان سیب زمینی مصرفی داخلی ما ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار تن است. حدود ۵۰۰ هزار تن سیب زمینی بذری داریم که برای بذر مصرف می‌شود. ۷۰۰ هزار تن نیز صادرات سیب زمینی داریم و ۷۰۰ هزار تن نیز نیاز صنایع تبدیلی ما است که در مجموع تمامی این موارد به ۵ میلیون و ۵۰۰ هزار تن می‌رسد و این در حالی است که میزان تولید امسال ۴ میلیون و ۵۰۰ هزار تن بوده است.
وی با تاکید بر اینکه در سال جاری حدود ۹۰۰ هزار تن کسری تولید داریم گفت: کشاورزان و انبارداران بار را به صورت قطره‌چکانی وارد بازار می‌کنند و به همین دلیل نیز در میادین میزان آن محدود شده است. اوایل فصل نیز هیچ مدیریتی بر صادرات انجام نشد. استان کرمانشاه و لرستان- خرم آباد سیب زمینی را با خاک به عراق می‌فرستادند. در حال حاضر حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد انبارهای کرمانشاه به دلیل این صادرات اول فصل خالی است و علاوه بر آن سرمای هوا برداشت اولیه سیب زمینی کرمان را دچار سرمازدگی و آسیب کرد و در مجموع این مسائل دلیلی بر گرانی سیب زمینی در روزهای گذشته شد.
قیمت سیب زمینی کاهشی می‌شود؟
رئیس اتحادیه صنف بارفروشان تهران در پایان درباره اینکه آیا قیمت سیب زمینی طی روزها و هفته‌های آینده کاهش می‌یابد یا خیر؟ اظهار کرد: شرایط موجود از اوایل اسفندماه که برداشت دوم جیرفت آغاز شود، به ثبات می‌رسد؛ اما نکته مهم این است که وزارت جهاد کشاورزی باید کشاورزانی را که ساکن خوزستان هستند را به کاشت سیب زمینی تشویق و یا حتی برای سیب زمینی سال آینده بذر وارد کنند. شاید که به دلیل ارزآوری این محصول و اینکه بازرگانان بازارهای هدف خود را مشخص و سرمایه‌گذاری کرده‌اند، نتوانند که از صادرات این محصول جلوگیری کنند، اما می‌توانند برای کشاورزان بذر وارد کنند و مشوق‌هایی را برای آنها در نظر بگیرند تا طی سال آینده نیز با مشکلات مشابه مواجه نشویم.
